Waterzuivering speelt een bijzondere rol in Oosterwold. Dit komt omdat er in principe geen gecentraliseerde riool door de gemeente wordt aangelegd. Daarom organiseren Oosterwolders hun waterzuivering zelf. Met individuele systemen: Helofytenfilters of technische IBA-3b systemen, of kleinschalige collectieve systemen. Maar blijft dit ook zo?

Deze vraag is een onderwerp van de evaluatie van Oosterwold door het Bestuurlijk Overleg en gemeente, en dit zal ook invloed hebben op de beslissing om fase 2 van Oosterwold op het huidige Zeewolde gebied te ontwikkelen.

Er is een werkgroep bezig om met de gemeente, Oosterwold organisatie en het Waterschap te verkennen hoe de toekomst van Waterzuivering in Oosterwold eruit kan zien.

Momenteel zijn we aan het verkennen wat de mogelijke scenario's zijn, en welke belangen daarmee gemoeid zijn. Zo heeft de aanleg van riool invloed op het beheer van de kavelwegen. Betekent dit ook dat de vrije kavelkeuze als principe van Oosterwold in het geding is? Dat is op voorhand niet te zeggen, maar dat vraagt dus om uitzoekwerk.

Aanleiding van deze werkgroep vormen ook twee rapporten die de Oosterwold organisatie in 2016 heeft laten uitvoeren over de toekomst van Waterzuivering in Oosterwold, één over de juridische status en mogelijkheden van de experimentele individuele waterzuivering, en een tweede over de te verwachten invloed op de kwaliteit van het oppervlaktewater. Deze rapporten waren lange tijd niet publiek beschikbaar, en zijn via een WOB procedure opgevraagd. Bij bestudering kwamen vragen naar voren omdat de aannames in het rapport over kwaliteit van waterzuivering niet (meer) overeen kwamen met de realiteit zoals initiatiefnemers in de praktijk hun waterzuivering regelen. Het valt te bezien of we in de toekomst aanvullend onderzoek nodig hebben om te komen tot een optimalisering van waterzuivering, en waarborgen van de ontwikkelprincipes in Oosterwold. 

Naast de toekomst van waterzuivering speelt ook bemonstering van de huidige systemen een rol. Er is discussie over de wijze van bemonstering, dat het Waterschap niet meet hoeveel water wordt geloosd en hoe het invloed heeft op het oppervlaktewater. Bovendien laten meetresultaten vaak maandenlang op zich wachten.